Wednesday, June 24, 2009

വെട്ടിനിരത്തലിന്‍റെ പുഷ്കല കാലം-3

Friday, June 19, 2009

 

എം ജയചന്ദ്രന്‍

സ്വയം വിമര്‍ശനമില്ലാതുള്ള വിമര്‍ശനം മുന്നോട്ടുപോക്കിനു തടസമാകുമെന്ന് കമ്യൂണിസ്റ്റു കാര്‍ തിരിച്ചറിയുന്നു. ഈ പ്രക്രിയയ്ക്ക് ഇ.എം.എസിന്‍റെ മാതൃക, ഇ.എം.എസിന്‍റെ സ്മരണ പ്രചോദനമാകുമെന്നതില്‍ സംശയമില്ല''- വി.എസ് അച്യുതാനന്ദന്‍ എഴുതിയ ഇഎംഎസ് സ്മരണ എന്ന ലേഖനത്തിന്‍റെ അവസാന വരിയാണിത്. എന്നാല്‍, വി.എസ് മുന്‍പുതന്നെ കൈയൊഴിഞ്ഞ ഈ മാതൃക അദ്ദേഹത്തെ ബോധ്യപ്പെടുത്താന്‍ ഇഎംഎസിനു ശക്തിയായി ഇടപെടേണ്ടിവന്ന സന്ദര്‍ഭമുണ്ട്.

പാര്‍ട്ടി സെക്രട്ടറിയായ വി.എസ് 1991ലെ കോഴിക്കോടു സമ്മേളനത്തില്‍ സംഘടനാ റിപ്പോര്‍ട്ട് അവതരിപ്പിച്ചതാണു സന്ദര്‍ഭം. വിമര്‍ശനങ്ങളല്ലാതെ സ്വയം വിമര്‍ശനപരമായി യാതൊന്നും ആ റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. പാര്‍ട്ടിയുടെ സംസ്ഥാന സമ്മേളനത്തില്‍ ഇത്തരമൊരു റിപ്പോര്‍ട്ടു വച്ചതിനെ ഇ.എം.എസ് രൂക്ഷമായ ഭാഷയില്‍ ആക്രമിച്ചു. ഇതേത്തുടര്‍ന്ന്, സംസ്ഥാന കമ്മിറ്റിയുടെ സ്ഥാനത്തു സെക്രട്ടേറിയറ്റും സെക്രട്ടേറിയറ്റിനു പകരം സെക്രട്ടറിയും പ്രവര്‍ത്തിക്കു ന്ന നിലയുണ്ട് എന്ന വാചകം സംഘടനാ റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കേണ്ടിവന്നു. പാര്‍ട്ടിയുടെ ജനാധിപത്യ കേന്ദ്രീകരണ തത്വം എത്രത്തോളം വി.എസിന്‍റെ ഏകാധിപത്യ ശൈലിയായി എന്നതിന്‍റെ നിശിത വിമര്‍ശനവുംകൂടിയായി കൂട്ടിച്ചേര്‍ത്ത ആ ഒരൊറ്റ വാചകം.

 സമ്മേളനത്തിനൊടുവില്‍ സെക്രട്ടറി സ്ഥാനത്തേക്കു നടന്ന മത്സരത്തില്‍ വി.എസിനെ നാലു വോട്ടിനു തോല്‍പ്പിച്ച് നായനാര്‍ സെക്രട്ടറിയായി. ഇത് സിഐടിയു ലോബിക്കുവേണ്ടി നടപ്പാക്കിയ ഇ.എം.എസ് ലൈനിന്‍റെ ആസൂത്രണമികവാണെന്ന ധാരണയും അച്യുതാനന്ദനില്‍ ഉറച്ചു. 1994ലെ കൊല്ലം സമ്മേളനത്തില്‍ സിഐടിയു വിഭാഗ ത്തെ ഒതുക്കാന്‍ 17 പേരെ വിഎസ് മത്സരത്തിനിറക്കിയെങ്കിലും ഒരാള്‍പോലും വിജയിച്ചില്ല. ഈ നീക്കത്തിലുണ്ടായ പിഴവുകള്‍ പഴുതില്ലാതെ അടച്ചു നടപ്പാക്കിയ കുറ്റമറ്റ പദ്ധതിയാണു പാലക്കാട് സമ്മേളനത്തില്‍ അര ങ്ങേറിയത്.

 2008 ഫെബ്രുവരിയില്‍ കോട്ടയത്തു നടന്ന സംസ്ഥാന സമ്മേളനത്തില്‍ അവതരിപ്പിച്ച സംഘടനാ രേഖയില്‍ വിഭാഗീയ പ്രശ്നങ്ങള്‍ എന്ന തലക്കെട്ടില്‍ ഇതേപ്പറ്റി പറയുന്നതിങ്ങനെ:

 1998 ജനുവരിയില്‍ പാലക്കാട്ടു നടന്ന സമ്മേളനത്തില്‍ സംസ്ഥാന കമ്മിറ്റി ഏകകണ്ഠമായി അംഗീകരിച്ച് അവതരിപ്പിച്ച പാനലിലുള്ള ചില സഖാക്കളെ പരാജയപ്പെടുത്തുന്നതിനായി ഒന്‍പതു സഖാക്കള്‍ മത്സരിച്ചു. തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ പാനലിലുള്ള ഏഴുപേര്‍ പരാജയപ്പെട്ടു. സംസ്ഥാന നേതൃത്വത്തിലെ ഒരുവിഭാഗം ഇതിന് അനുമതി നല്‍കിയിരുന്നുവെന്നും പാനലിലെ ചില നേതാക്കളെ ആസൂത്രിതമായി ഒഴിവാക്കിയതു കേരളത്തില്‍ നിലനില്‍ക്കുകയും പടരുകയും ചെയ്യുന്ന ഗ്രൂപ്പിസത്തെയാണു കാണിക്കുന്നതെന്നും കേന്ദ്രകമ്മിറ്റി വ്യക്തമാക്കുകയുണ്ടായി.’''

 ക്ലാസിക്കല്‍ ഓപ്പറേഷനാണു പാലക്കാട് നടന്നത്. 1996ലെ നിയമസഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ കണ്ണൂര്‍, കാസര്‍ഗോഡ്, മലപ്പുറം മണ്ഡലങ്ങളില്‍ ഐഎന്‍എല്‍ ഭാരവാഹികള്‍ക്ക് എല്‍ഡിഎഫ് സീറ്റു നല്‍കിയിരുന്നു. തെര ഞ്ഞെടുപ്പിനുശേഷം ഇതു ചര്‍ച്ചചെയ്ത പാര്‍ട്ടി, അന്നു സെക്രട്ടറിയായിരുന്ന ഇ.കെ. നായനാര്‍, സെക്രട്ടേറിയറ്റ് അംഗങ്ങളായ പാലോളി മുഹമ്മദ് കുട്ടി, പി. കരുണാകരന്‍, മലപ്പുറം ജില്ലാ സെക്രട്ടറി എ. സെയ്താലിക്കുട്ടി, കാസര്‍ഗോഡ് ജില്ലാ സെക്രട്ടറി കെ. കുഞ്ഞിരാമന്‍ എന്നിവരെ താക്കീതു ചെയ്യുകയുമുണ്ടായി. പാലക്കാട് സമ്മേളനത്തിലെ പൊതുചര്‍ച്ചയില്‍ പങ്കെടുത്ത തിരുവനന്തപുരം, കൊല്ലം, ആലപ്പുഴ, എറണാകുളം ജില്ലകളിലെ ഡെലിഗേറ്റുകള്‍ ഈ വിഷയം കേന്ദ്രീകരിച്ചാണു ചര്‍ച്ച മുറുക്കിയത്. 1996ല്‍ നായനാരെ മുഖ്യമന്ത്രിയാക്കി സിഐടിയു ലോബിയില്‍നിന്ന് അടര്‍ത്തി ആ വിഭാഗത്തെ ദുര്‍ബലമാക്കിയെങ്കിലും പൂര്‍ണമായി അവര്‍ ഒതുക്കപ്പെട്ടിരുന്നില്ല. ആ ഒതുക്കല്‍ ദൗത്യമാണു പാലക്കാട്ടെ ചര്‍ച്ചകളില്‍ വി.എസ്പക്ഷം നിര്‍വഹിച്ചത്.

 ചര്‍ച്ചകള്‍ക്കൊടുവില്‍ ചേര്‍ന്ന സെക്രട്ടേറിയറ്റ് യോഗം സംസ്ഥാന കമ്മിറ്റിയുടെ അംഗ സംഖ്യ 89ല്‍നിന്ന് 80 ആയി കുറയ്ക്കാന്‍ നിശ്ചയിച്ചു. സമ്മേളന കാലയളവില്‍ 89ല്‍ മൂന്നുപേര്‍ മരിച്ചു. ബാക്കി ആറുപേരെ ഒഴിവാക്കണം. പുതിയതായി അഞ്ചുപേരെ സംസ്ഥാന കമ്മിറ്റിയില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്താനും സെക്രട്ടേറിയറ്റ് നിശ്ചയിച്ചു. അതായത് ആറുപേരെ ഒഴിവാക്കുകയും അഞ്ചുപേരെ പുതുതായി കൊണ്ടുവരുകയും ചെയ്യണമെങ്കില്‍ 11പേരെ ഒഴിവാക്കണം എന്ന നിലയായി. പി.കെ ശ്രീമതി, എ.കെ. ബാലന്‍, എം.വി. ജയരാജന്‍, കെ.എന്‍. ബാലഗോപാല്‍, കെ. ചന്ദ്രന്‍പിള്ള എന്നിവരാണു പുതുതായി എടുക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ച അഞ്ചുപേര്‍. ഒഴിവാക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ച 11 പേര്‍ എ.പി. കുര്യന്‍, ഒ. ഭരത ന്‍, വി. വിശ്വനാഥമേനോന്‍, രാമണ്ണറേ, ടി. ദേവി, പാച്ചേനി കുഞ്ഞിരാമന്‍, പി.പി .കൃഷ്ണന്‍, കെ.കെ. കുമാരന്‍, സി.പി. കരുണാകരന്‍പിള്ള, കെ.എം. എബ്രഹാം എന്നിവരും.

സംസ്ഥാന സെക്രട്ടറി ചടയന്‍ ഗോവിന്ദന്‍ ഇക്കാര്യങ്ങള്‍ അവതരിപ്പിച്ച ഉടനെ ഒ. ഭരതന്‍ ചാടിയെണീറ്റു ജ്വലിച്ചു.

പാര്‍ട്ടി ഏല്‍പ്പിച്ച ചുമതലകളൊന്നും ഞാന്‍ നിരാകരിക്കുകയോ നിര്‍വഹിക്കാതിരിക്കുകയോ ചെയ്തിട്ടില്ല. പാര്‍ട്ടിയുടെ അന്തസുയര്‍ത്തിപ്പിടിച്ച പ്രധാനപ്പെട്ട ചില സമരങ്ങള്‍ക്കു നേതൃത്വം നല്‍കാന്‍ എനിക്കു സാധിച്ചിട്ടുണ്ട്. എന്നിട്ടും എന്നെ സംസ്ഥാന കമ്മിറ്റിയില്‍നിന്ന് എന്തുകൊണ്ടാണ് ഒഴിവാ ക്കുന്നത്? ഇതിന്‍റെ കാരണം എന്താണെന്നു വ്യക്തമാക്കണം.'' ഭരതന്‍റെ ആവശ്യത്തിനു പക്ഷേ ഒരു മറുപടിയും ഉണ്ടായില്ല.

മുന്‍ നിശ്ചയപ്രകാരം 80 പേരുടെ ഔദ്യോഗിക പാനല്‍ ചടയ ന്‍ പ്രതിനിധികളുടെ അംഗീകാരത്തിന് അവതരിപ്പിച്ചു. എന്നാല്‍, പാനല്‍ അംഗീകരിക്കുന്നതിനു പകരം ഒന്‍പതുപേരെ കൂടി പുതുതായി പ്രതിനിധികള്‍ നിര്‍ദേശിച്ചു. പി. ജയരാജന്‍, സി.എം. ദിനേശ്മണി, പിരപ്പന്‍കോട് മുരളി, പി. ശശിധരന്‍, ജെ. മെഴ്സിക്കുട്ടി അമ്മ, പി. കുഞ്ഞിക്കണ്ണന്‍, സി.കെ. സദാശിവന്‍, സി.പി. ഔസേഫ് എന്നിവരാണവര്‍. വോട്ടെടുപ്പ് അനിവാര്യമായി. എം.എം. ലോറന്‍സ്, കെ.എന്‍. രവീന്ദ്രനാഥ്, വി.ബി. ചെറിയാന്‍, ഐ.വി. ദാസ്, അപ്പുക്കുട്ടന്‍ വള്ളിക്കുന്ന്, കെ. മൂസക്കുട്ടി, കെ.കെ. ചെല്ലപ്പന്‍ എന്നീ പ്രധാന സിഐടിയുപക്ഷക്കാരെ ല്ലാം തോറ്റു. വി.എസ് പക്ഷത്തുനിന്ന് സി.വി. ഔസേഫ് മാത്രമാണു പരാജയപ്പെട്ടത്.

അതിശക്തമായ പ്രഹരമാണു സിഐടിയു വിഭാഗത്തിന് ഏറ്റത്. സിപിഎം പോളിറ്റ് ബ്യൂറോ അം ഗവും സിഐടിയു ദേശീയ അധ്യക്ഷനുമായ ഇ. ബാലാനന്ദന്‍ സമ്മേളനത്തിന്‍റെ തൊട്ടുപിറ്റേന്ന് ജനുവരി അഞ്ചിനു മാധ്യമങ്ങളോടു പരസ്യമായി പൊട്ടിത്തെറിച്ചു.

സംസ്ഥാന സമ്മേളനത്തില്‍ നടന്നത് അനീതിയാണ്. ബന്ധപ്പെട്ട വേദികളിലെല്ലാം ഇക്കാര്യം ഉന്നയിച്ചു പരിഹാരം തേടും.'' അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. ഈ പ്രതികരണത്തിന്‍റെ പേരില്‍ കേന്ദ്രകമ്മിറ്റി പിന്നീടു ബാലാനന്ദനെ താക്കീതു ചെയ്തു. ലക്ഷ്യം സാധിച്ച് വി.എസ് മുന്നോട്ട്. പക്ഷേ, ആ പോക്ക് എങ്ങോട്ടായിരുന്നു?


No comments:

ഇനം

മാധ്യമം (35) CPM (29) VS (28) HMT (26) HMT-മാതൃഭൂമി (24) മാതൃഭൂമി (19) മനോരമ (17) മംഗളം (16) SEZ (14) ലാവ്‌ലിന്‍ (13) ലോട്ടറി വിവാദം (13) പിണറായി (9) ലാവലിന്‍ (8) MetroVaartha-VS (7) ഒഞ്ചിയം (7) ടിപി ചന്ദ്രശേഖരന്‍ (7) എം. ജയചന്ദ്രന്‍ (6) ലാവ്‌ലിന്‍ CPM (6) ലാവ്‌ലിന്‍-മാതൃഭൂമി (6) സ്മാര്‍ട്ട്‌സിറ്റി (6) ഇന്ദു (5) സിപിഎം (5) Revolutionary Marxist Party (4) ആണവക്കരാര്‍ (4) ആലുവാപ്പുഴ (4) ദേശാഭിമാനി ലേഖനം (4) നിധി (4) ലാവലിൻ രേഖകൾ (4) ശ്രീപദ്മനാഭസ്വാമി ക്ഷേത്രം (4) സുഭാഷ് (4) HMT-സി.പി.ഐ (3) LDF (3) Wikileaks (3) Wikileaks-Kerala (3) smartcity (3) ആണവക്കച്ചവടം (3) ആണവക്കരാർ (3) കോണ്‍ഗ്രസ്‌ (3) ഗുജറാത്ത് (3) തീവ്രവാദം (3) തോമസ് ഐസക് (3) ദേശാഭിമാനി (3) ബാംഗ്ലൂര്‍ സ്ഫോടനം (3) മദിനി (3) മൂന്നാര്‍ (3) സ്ഫോടനം (3) CBI (2) CPIM Wikileaks (2) Dalit Oppression (2) HMT- അഡ്വ. ജനറല്‍ (2) HMT-അന്വേഷണസമിതി (2) HMT-ഹൈക്കോടതി (2) Reservation (2) അഡ്മിറല്‍ ബി.ആര്‍. മേനോന്‍ (2) അപ്പുക്കുട്ടന്‍ വള്ളിക്കുന്ന് (2) അബാദ് (2) അഭിഷേക് (2) അമേരിക്ക (2) അമേരിക്കന്‍ പതനം (2) ആര്‍.എസ്.എസ് (2) ഇലക്ഷന്‍ (2) കെ.എം.മാത്യു-ദേശാഭിമാനി (2) കോടതി (2) കോടിയേരി (2) ക്യൂബ റീമിക്സ് (2) ക്രൈം നന്ദകുമാര്‍ (2) ഗ്രൂപ്പിസം (2) തിരുവിതാം‌കൂര്‍ (2) ദീപിക (2) പാഠപുസ്തകം (2) പി.കെ. പ്രകാശ് (2) ബാലനന്ദന്‍ (2) ഭൂപരിഷ്കരണം (2) മദനി (2) മുഖ്യമന്ത്രി (2) വി.എസ് (2) വിദ്യാഭ്യാസം (2) വിവരാവകാശ നിയമം (2) വീരേന്ദ്രകുമാര്‍ (2) സാമ്പത്തിക തകര്‍ച്ച (2) സി.ആര്‍. നീലകണ്ഠന്‍ (2) സുപ്രിം കോടതി (2) ഹര്‍കിഷന്‍സിങ് സുര്‍ജിത് (2) 2008 (1) A K Antony (1) Aarakshan (1) Achuthananthan-wikileaks (1) Apple (1) Arlen Specter visit-Wikileaks (1) Army (1) Baby-Wikileaks (1) British India (1) Budget (1) CITU (1) Capitalism (1) Coca Cola-wikileaks (1) Creamy layer (1) Dalits (1) Defence budget 2011-12 (1) Election 2009 Internal Analysis (1) HMT--ഉമ്മന്‍ചാണ്ടി (1) HMT-HMT (1) HMT-UDF (1) HMT-VS (1) HMT-അഡീഷണല്‍ അഡ്വക്കേറ്റ്‌ ജനറല്‍ (1) HMT-കളക്ടര്‍ (1) HMT-ധനമന്ത്രി (1) HMT-നിയമവകുപ്പ്‌ (1) HMT-പി.സി. ജോര്‍ജ്‌ (1) HMT-പിണറായി (1) HMT-യൂത്ത്‌ കോണ്‍ഗ്രസ്‌ (1) HMT-റവന്യൂവകുപ്പ്‌ (1) HMT-വെളിയം (1) HMT-സര്‍ക്കാര്‍ (1) HMT-സര്‍വേ സൂപ്രണ്ട്‌ (1) Hackers (1) History of Silicon Valley (1) Industrial Township Area Development Act of 1999 (1) Information Technology (1) Iraq and Kerala elections-wikileaks (1) Isaac-Wikileaks (1) Justice VK Bali-wikileaks (1) Kerala Foreign Investment wikileaks (1) Lord Macaulay (1) Manorama Editiorial board-wikileaks (1) Meritocracy (1) Microspoft (1) News Statesman (1) Pepsi-wikileaks (1) Pinarayi-Wikileaks (1) Prabhat Patnaik (1) Presidency College (1) RSS (1) Self Financing Colleges (1) Silicon Valley (1) Social Networking (1) USA (1) Vibrant Gujarat (1) mangalam (1) അഡ്വക്കറ്റ് കെ. രാം കുമാര്‍ (1) അഡ്വക്കറ്റ് കെ.ജയശങ്കര്‍ (1) അണ്ണാ ഹസാരെ (1) അധ്യാപകന്‍ (1) അഭിമുഖം ളാഹ ഗോപാലന്‍ ചെങ്ങറ മാധ്യമം (1) അമിത് ഷാ (1) അറസ്റ്റ് (1) അവയവദാനം (1) അസവര്‍ണര്‍ക്ക് നല്ലത് ഇസ്ലാം (1) അഹമ്മദ്‌ (1) ആരോഗ്യവകുപ്പ് (1) ആസിയാന്‍ കരാര്‍ (1) ഇന്ദിരഗാന്ധി (1) ഇസ്രയേല്‍ (1) ഈഴവര്‍ (1) ഉമ്മഞ്ചാണ്ടി (1) എ.കെ.ആന്റണി (1) എം ജി എസ് (1) എം.പി.പരമേശ്വരന്‍ (1) എന്‍. പി. ചെക്കുട്ടി (1) എന്‍.ജി.ഓ. (1) എന്‍ഐടി (1) എല്‍ഡിഎഫ് സര്‍ക്കാര്‍ (1) എളമരം കരിം (1) എളമരം കരീം (1) ഐജി സന്ധ്യ (1) ഒറീസ (1) കടവൂര്‍ (1) കരിമഠം കോളനി സർവ്വേ (1) കാബിനറ്റ്‌ രേഖകള്‍ (1) കാര്‍ത്തികേയന്‍ (1) കിളിരൂർ (1) കെ എം മാത്യു (1) കെ. സുകുമാരന്‍ (1) കെ.ആര്‍.മീര (1) കെ.ഇ.എന്‍ (1) കെ.എം റോയി (1) കെ.എം.മാത്യു- മാതൃഭൂമി (1) കെ.എം.മാത്യു-പിണറായി (1) കെ.എം.മാത്യു-മനോരമ (1) കെ.എന്‍. പണിക്കര്‍ (1) കെ.ടി. ഹനീഫ് (1) കെ.രാജേശ്വരി (1) കെ.സുധാകരന്‍ (1) കെഇഎന്‍ (1) കേന്ദ്രസിലബസ്സ് (1) കേരള കൗമുദി (1) കേരളം (1) കേരളത്തിലെ ക്ഷേത്രഭരണം (1) കേരളാ ബജറ്റ് 2011 (1) കേശവമേനോന്‍ (1) കൊച്ചി മെട്രോ (1) കൊലപാതകം (1) ക്രമസമാധാനം (1) ഗവര്‍ണ്ണര്‍ (1) ഗവേഷണ വിദ്യാര്‍ത്ഥിനി (1) ഗാന്ധി (1) ഗോപാലകൃഷ്ണന്‍ (1) ഗോള്‍വാള്‍ക്കര്‍ (1) ചാന്നാര്‍ ലഹള (1) ചുംബനസമരം (1) ചെങ്ങറ (1) ജനശക്തി (1) ജന്മഭൂമി (1) ജന്‍‌ലോക്പാല്‍ ബില്‍ (1) ജലവൈദ്യുതപദ്ധതി (1) ജാതി (1) ടി.വി.ആര്‍. ഷേണായ്‌ (1) ടീസ്റ്റാ സെറ്റല്‍വാദ് (1) ഡി. ബാബുപോള്‍ (1) ഡി. രാജസേനന്‍ (1) തേജസ് ദ്വൈവാരിക: ഓഗസ്റ്റ് 1-14 (1) തോമസ് ജേക്കബ് (1) ദാരിദ്ര്യം (1) ദിലീപ് രാഹുലന്‍ (1) ദേവസ്വം ബോഡ് (1) നരേന്ദ്ര മോഡി (1) നാലാം ലോകം (1) നാവീക ആസ്ഥാന സര്‍വേ (1) ന്യൂനപക്ഷ സ്ഥാപനം (1) പത്ര കട്ടിംഗ് (1) പത്രാധിപര്‍ (1) പരമ്പര (1) പലവക (1) പവ്വത്തില്‍ (1) പാര്‍ട്ടികളുടെ സ്വത്ത് (1) പാര്‍ലമെന്റ് (1) പാര്‍ലമെന്റ് ബില്‍ (1) പാലസ്തീന്‍ (1) പാലോളി (1) പി. കിഷോര്‍ (1) പി.കെ പ്രകാശ് (1) പി.സി. ജോര്‍ജ്‌ (1) പോലീസ് (1) പോഷകാഹാരം (1) പ്രകടനപത്രിക (1) പ്രഭാത് പട്‌നായക് (1) പ്രഭാവര്‍മ്മ (1) പൗവ്വത്തില്‍ (1) ഫാഷിസം (1) ഫ്ലാഷ് (1) ബാബര്‍ (1) ബാലന്‍ (1) ബിനു പി. പോള്‍ (1) ബോണ്ട്‌ (1) മണ്ഡലപുനര്‍നിര്‍ണയം (1) മതപരിവര്‍ത്തനം (1) മധ്യരേഖ (1) മന്ത്രിസ്ഥാനം (1) മരണം (1) മാതൃഭൂമി സര്‍ക്കുലര്‍ (1) മാതൃഭൂമി-സംഘപരിവാര്‍ ബന്ധം (1) മാധ്യമം വാരിക: ജൂലൈ 28 (1) മാവോ സെ തുങ് (1) മാർട്ടിൻ (1) മിഡില്‍ ഈസ്റ്റ് (1) മുകുന്ദന്‍ (1) മുസ്ലീം (1) മെഡിക്കല്‍കോളജ് (1) മോഹന്‍ ലാല്‍ (1) യു.ഡി.എഫ്. (1) യുഡിഎഫ് (1) രണ്ടാംലോക മഹായുദ്ധം (1) രാംകുമാര്‍ (1) രാജേശ്വരി (1) റെഡ് റെഡ് സ്റ്റാര്‍ (1) റെയില്‍വേ (1) റെവന്യൂ വരുമാനം (1) ലോക്പാല്‍‌ (1) ളാഹ ഗോപാലന്‍ (1) വയലാര്‍ ഗോപകുമാര്‍ (1) വരദാചാരി (1) വി.എം. സുധീരന്‍ (1) വി.ഏ. അരുൺ കുമാർ (1) വി.കെ ബാലി (1) വിജയരാഘവന്‍ (1) വിജു വി. നായർ (1) വിതയത്തില്‍ (1) വിദഗ്ധ സമിതി റിപ്പോർട്ട് (1) വിദ്യാഭ്യാസ ബജറ്റ് വിഹിതം (1) വൈക്കം സത്യാഗ്രഹം (1) വൈദ്യുതിച്ചിലവ് (1) വൈബ്രന്റ് ഗുജറാത്ത് (1) വ്യവസായം (1) വ്യാജവാര്‍ത്ത (1) ശാസ്ത്രപ്രതിഭ (1) ശിശു വികസനം (1) ശ്രീനാരായണ ഗുരു (1) ഷാനവാസ്‌ (1) സംഘപരിവാര്‍ (1) സംസ്ക്കാരം (1) സംസ്ഥാനസിലബസ്സ് (1) സര്‍ക്കാര്‍ (1) സാങ്കേതിക വിദ്യാഭ്യാസം (1) സാന്റിയാഗോ മാര്‍ട്ടിന്‍ (1) സാമൂഹ്യ നീതി (1) സി.ബി.ഐ (1) സിബിഐ (1) സിമി (1) സുഗതന്‍ പി. ബാലന്‍ (1) സുരേഷ്‌ കുമാര്‍ (1) സ്വകാര്യപ്രാക്ടീസ് (1) സർവ്വ ശിക്ഷാ അഭിയാൻ (1) സർവ്വേ (1) ഹനാന്‍ ബിന്‍‌ത് ഹാഷിം (1) ഹിന്ദുത്വ (1) ഹൈക്കോടതി (1) ഹൈഡ് ആക്റ്റ് (1)